Động cơ điện 1 pha thường được ứng dụng trong các thiết bị gia dụng như quạt, máy lạnh, máy giặt, máy bơm nước, và trong một số ứng dụng công nghiệp nhỏ khác. Tùy thuộc vào công suất và ứng dụng cụ thể, có nhiều loại motor điện 1 pha khác nhau như motor điện từ trường xoay, motor đồng bộ, motor không đồng bộ, v.v. Sau đây cùng tìm hiểu về động cơ điện 1 pha.
Khái niệm động cơ điện 1 pha
Động cơ điện 1 pha là một loại động cơ điện có phần dây quấn stator chỉ bao gồm một cuộn dây pha duy nhất. Nguồn cấp chính cho motor điện 1 pha gồm một dây pha và một dây nguội. Điều này làm cho motor này phù hợp với nguồn điện đơn pha thông thường được sử dụng trong hầu hết các gia đình và các ứng dụng nhỏ khác.
Motor điện 1 pha có một nhược điểm là khởi động tự động khó khăn do thiếu một mạch từ đủ để tạo ra động lượng khởi đầu ban đầu. Để khắc phục vấn đề này, một số motor điện 1 pha sử dụng một tụ điện để tạo ra lệch pha giữa dòng điện chạy và dòng điện khởi động, giúp tăng hiệu suất khởi động.
Cấu tạo về động cơ điện 1 pha
Mô tơ điện 1 pha có cấu tạo đơn giản, bao gồm hai phần chính: phần cố định và bộ phận quay.
Phần cố định của động cơ bao gồm các thành phần như sau:
- Vỏ máy: Là khung bảo vệ bên ngoài cho các bộ phận bên trong của động cơ.
- Lõi sắt: Là phần cố định chứa các miếng lõi sắt tạo thành hình tròn hoặc elip, được đặt bên trong vỏ máy. Lõi sắt này là nơi dây cuộn stato được quấn.
- Nắp máy: Được gắn ở đầu của lõi sắt để bảo vệ và cố định cuộn dây stato.
- Cuộn dây stato: Là cuộn dây dẫn điện được quấn quanh lõi sắt và được cách điện cẩn thận. Cuộn dây stato này sẽ tạo ra từ trường cố định khi dòng điện đi qua và làm cho động cơ hoạt động.
- Chụp che quạt: Bảo vệ các bộ phận quay của động cơ khỏi bụi bẩn và các tác động bên ngoài.
Bộ phận quay của động cơ điện 1 pha bao gồm các thành phần sau:
- Lõi thép quay: Là phần quay của động cơ, được chứa bên trong cuộn dây rôto.
- Cuộn dây rôto: Thường có dạng lồng sóc, và là nơi chứa dây cuộn dẫn điện được kết nối với cơ cấu ngoài của động cơ.
- Trục quay: Là trục chịu lực xoay của động cơ, nối với lõi thép quay và các bộ phận quay khác.
- Ổ trục: Là bộ phận hỗ trợ và chịu lực cho trục quay, giúp trục quay mượt mà xoay.
- Cánh quạt: Dùng để làm mát động cơ bằng cách tạo luồng gió thông gió qua các phần quay.
- Công tắc ly tâm hoặc rơle: Đây là bộ phận cơ điện tự động giúp khởi động động cơ bằng cách kích hoạt dòng điện khi đạt được tốc độ cần thiết.
Các bộ phận này hoạt động cùng nhau để tạo ra từ trường đổi chiều giữa cuộn dây stato và cuộn dây rôto, từ đó tạo ra lực đẩy và làm quay lõi thép quay và trục quay của động cơ điện 1 pha.
Cách đấu dây điện cho động cơ điện 1 pha
Sau đâ là cách đâu điện cho động cơ điện 1 pha gôm có 3 dây
- Bước 1: Sử dụng đồng hồ vạn năng hoặc bất kỳ công cụ đo điện trở nào khác, đo điện trở của tất cả các cặp dây trong motor 1 pha 3 dây. Kết quả sẽ là ba giá trị điện trở tương ứng cho ba cặp dây: R-S, S-C và R-C.
- Bước 2: Xác định cặp dây có điện trở lớn nhất. Điều này sẽ cho biết đâu là cặp dây chạy (R) và đâu là cặp dây khởi động (S). Dây còn lại trong cặp dây có điện trở lớn nhất sẽ là dây chung (C).
- Bước 3: Tiếp theo, so sánh điện trở của dây chung (C) với hai dây còn lại (R và S). Dây có điện trở nhỏ hơn trong hai dây này sẽ được xác định là dây chạy (R), dây còn lại là dây khởi động (S).
Hướng dẫn cách lắp đặt động cơ điện 1 pha
Để lắp đặt máy bơm động cơ điện 1 pha, hãy thực hiện các bước sau đây:
- Bước 1: Đánh giá và kiểm tra kỹ càng các yêu cầu kỹ thuật và điều kiện sử dụng để đảm bảo rằng máy bơm phù hợp và an toàn cho ứng dụng cụ thể.
- Bước 2: Bắt đầu bằng việc lắp ống dẫn nước vào giá đỡ của máy bơm. Đảm bảo rằng ống dẫn có đường kính lớn hơn đường kính khẩu độ của máy bơm để tránh tạo áp lực không cần thiết lên đầu bơm.
- Bước 3: Lắp đầu hút của máy bơm vào trong nước với một phần ngập dưới mực nước, khoảng bằng 2 lần đường kính của ống trở lên. Cao độ của đầu hút nên tăng dần từ đầu bơm để tránh tạo sự giảm áp đột ngột và đảm bảo nước có thể dễ dàng vào bơm.
- Bước 4: Lắp các van kiểm tra và van tiết lưu tại ống xả của máy bơm. Van kiểm tra giúp tránh hiện tượng ngưng trệ khi máy bơm tắt đột ngột và ngăn nước chảy ngược lại vào cánh bơm. Van tiết lưu giúp điều chỉnh dòng chảy của nước. Đồng thời, lắp đồng hồ đo áp suất vào ống xả để theo dõi áp suất nước trong quá trình vận hành.