Đảo chiều motor 1 pha 1 tụ – Mô tơ điện 1 pha là một thiết bị điện phổ biến được sử dụng rộng rãi trong cuộc sống hàng ngày. Tuy nhiên, trong quá trình sử dụng, người dùng thường gặp nhiều vấn đề phức tạp, trong đó có cách đảo chiều hoạt động motor 1 pha 1 tụ. Chúng ta sẽ cùng tìm hiểu thêm vấn đề này thông qua bài viết sau đây nhé.
Định nghĩa động cơ 1 pha
Để thực hiện việc đảo chiều motor 1 pha 1 tụ, đầu tiên bạn cần hiểu rõ về khái niệm và mạch điều khiển đảo chiều motor 1 pha 1 tụ. Mô tơ điện 1 pha có cấu trúc dây quấn chỉ có một cuộn dây pha. Nguồn cấp cũng bao gồm một dây pha và một dây trung tính (đôi khi kèm theo tụ điện để tạo lệch pha).
Tuy nhiên, trong trường hợp chỉ sử dụng một cuộn dây pha, mô tơ sẽ không thể tự khởi động do từ trường của dây pha duy nhất chỉ tạo ra từ trường đứt mạch. Để mô tơ điện 1 pha có thể tự khởi động, người dùng có thể áp dụng nhiều phương pháp khác nhau.
Mô tơ điện không đồng bộ (được ký hiệu là KDB) 1 pha, thường được áp dụng rộng rãi trong quá trình gia công và cuộc sống hàng ngày. Chúng xuất hiện trong nhiều lĩnh vực khác nhau như máy nén khí, cẩu kéo, máy bơm nước và các dụng cụ cầm tay khác.
Đảo chiều motor 1 pha 1 tụ là gì?
- Để đảm bảo mô tơ 1 pha hoạt động, cần cung cấp dòng điện xoay chiều vào dây quấn stator của động cơ. Dòng điện chạy qua dây quấn stator tạo ra từ trường quay, với tốc độ tính theo công thức: n = 60f / p (vòng/phút), trong đó f là tần số của nguồn điện và p là số cặp cực của dây quấn stator.
- Trong quá trình quay, từ trường này sẽ đi qua thanh dẫn của rotor, tạo ra một sức điện động cảm ứng tại đó. Do dây quấn của rotor kín mạch, sức điện động này sẽ tạo ra một dòng điện trong thanh dẫn của rotor. Các thanh dẫn này tạo một tương tác với từ trường, tạo ra lực điện từ đặt vào các thanh dẫn.
- Tổng hợp các lực này tạo ra mô men quay đối với trục của rotor, khiến rotor quay theo chiều từ trường. Khi motor hoạt động, tốc độ của rotor (n) thường thấp hơn tốc độ từ trường (n1). Kết quả là rotor sẽ quay chậm hơn và luôn có giá trị nhỏ hơn n1. Điều này giải thích tại sao motor còn được gọi là motor không đồng bộ.
- Sự chênh lệch giữa tốc độ rotor và tốc độ từ trường gọi là hệ số trượt, thường ký hiệu là S. Thông thường, hệ số trượt nằm trong khoảng từ 2% đến 10%.
Cách để đấu mạch, đảo chiều motor 1 pha 1 tụ
Cách thực hiện việc đảo chiều motor 1 pha 1 tụ khá đơn giản. Một phương pháp thông dụng để đảo chiều motor 1 pha 1 tụ là thay đổi hướng quay của mô tơ bằng cách hoán đổi hai cuộn dây.
Thêm vào đó, cách thay đổi hướng quay cũng có thể được thực hiện bằng cách nối dây khác nhau. Vậy cụ thể, việc nối dây diễn ra như thế nào?
Mô tơ điện 1 pha thường có năm loại dây: một dây thường (được ký hiệu là T), một dây khởi động (được ký hiệu là G), hai dây phanh (được ký hiệu là B) và một dây chạy (được ký hiệu là R hoặc G). Đồng thời, ta cũng có thể dễ dàng xác định hai dây nguồn, thường gọi là V1 và V2.
Để thay đổi hướng quay của mô tơ 1 pha, ta nối dây V1 với dây T. Tiếp theo, nối hai tụ điện với hai dây R và G, sau đó sử dụng dây V2 để nối với dây R hoặc G. Như vậy, ta đã hoàn thành việc thay đổi hướng quay của mô tơ 1 pha. Quá trình thực hiện thay đổi hướng quay có các bước như sau:
- Bước 1: Đánh dấu và đặt tên cho các dây. Ví dụ: A, B, C, D.
- Bước 2: Sử dụng bộ đo điện trở (loại đóng kèm với dụng cụ đo đa năng) để đo từng cặp dây. Một cặp có điện trở cao hơn đại diện cho cuộn dây và cuộn còn lại là cuộn theo dõi.
Bằng cách nối một tụ điện giữa vị trí dây chạy và dây khởi động, sau đó nối một dây nguồn với dây chung và nối dây nguồn còn lại với một trong hai tụ điện. Mô tơ sẽ quay theo hướng ngược lại sau khi thực hiện các bước này. Lưu ý rằng mô tơ sẽ có nguy cơ nóng lên nếu cuộn dây khởi động và chạy không giống nhau, chỉ có một chiều.
Ví dụ sau khi thực hiện việc đo, ta có giá trị như sau:
- AB = ∞ (lớn) => không có dòng điện.
- CD = ∞ (lớn) => không có dòng điện.
- AC = 360, BD = 280. Vì vậy, cuộn chạy chính là BD và cuộn khởi động là AC. Tương tự như hệ thống 3 dây nối bên trong, cuộn dây khởi động có điện trở thấp hơn cuộn dây chạy.
